زمستانی بدون گاز در انتظار صنعت فولاد
صنایع معدنی در تابستان برق ندارند و در زمستان گاز! کمبودهایی که باعث خواهد شد صنعت فولاد از برنامه تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ عقب بماند. حال با توجه به اینکه به فصل سرما نزدیک می‌‌شویم، بدون شک با مشکل کمبود گاز به عنوان عامل محدود‌کننده در فعالیت‌های صنعت فولاد مواجه خواهیم شد.
زمستانی بدون گاز در انتظار صنعت فولاد
در این خصوص به تازگی مسوولان دولتی مطرح کرده‌اند که شرایط سخت است و باید با کمک و هم‌فکری یکدیگر بتوانیم با اعمال سیاستگذاری‌ها و راهکارهای مناسب با عوامل کاهش تولید فولاد در کشور مقابله کنیم. اما سوال مهم این است که چقدر می‌توان بحث کمبود انرژی را مدیریت کرد و در این بین فولادی‌ها چقدر ضرر می‌کنند؟
ظرفیت تولیدی ایران در صنایع مختلف همواره با ورود به دوره سرما با بحران انرژی روبهرو می‌شود. امسال نیز با شروع نیمه دوم سال سایه کمبود گاز بر سر صنایع ایران سنگینی می‌کند. متاسفانه مشکلات تولیدکنندگان فولاد کم نبوده است.
همین سال گذشته بود که ۳ ماه برق کارخانه‌های فولادی و سیمانی را قطع کردند و بعد از آن ۳ ماه به دلیل کمبود گاز قیمت مواد اولیه کارخانه‌های فولادسازی به شدت افزایش یافت، به طوری که شاهد بودیم ۱۱۰ شرکت تولیدی، توجیهی برای ادامه فعالیت نداشتند و در زیان سنگین به سر بردند.
در ادامه این مساله باعث شد تولید به جای ۳۴ میلیون تن به ۲۸ میلیون تن برسد که به نوع خود رقم قابل توجهی بود. امسال هم گفته می‌شود که با توجه به شرایط انرژی، قطعی گاز تا حدود ۳۰ درصد در روند تولید فولاد کشور تاثیرگذار خواهد بود و به طور قطع فولادی‌ها و برخی صنایع کاهش تولید را تجربه خواهند کرد.
با توجه به اینکه به تازگی آمارها مشخص کرده که تحویل محصولات بسیاری از کارخانجات فولادی در تابستان عقب افتاده و با توجه به زمانبندی نامناسب در این حوزه، احتمالا این تاخیر در زمستان هم رخ خواهد داد.
مساله مهم این است که کاهش تولید در آینده منجر به از دست رفتن بازارها خواهد شد. به طور مثال وقتی یک شرکت خارجی با صنایع فولادی ما قرارداد می‌بندد، در نظر دارد همه جوانب را بررسی کنیم، اما قطعی ناگهانی برق و گاز باعث می‌شود که کارخانه‌‌ها در اجرای تعهدات خود و تحویل به موقع سفارشات به طرف قرارداد با مشکل مواجه شوند و این باعث بدنامی شرکت‌های فولادی ایرانی در جهان می‌شود.
اینها همه در شرایطی است که یکی از مزیت‌‌هایی که صنعت فولاد طی سالیان گذشته داشته این مهم بوده که انرژی و مواد اولیه ارزان‌قیمت در اختیار داشته است، اما حالا که قیمت مواد اولیه با قیمت جهانی محاسبه می‌شود و قیمت انرژی هم گران شده، شاهد هستیم که حاشیه سود صنایع کمتر شده و فعالان فولادی با مشکل کمبود انرژی روبهرو هستند.
انتظار می‌رود تامین انرژی در کشور با همراهی تولیدکنندگان و دولت به عنوان یک زیرساخت توسعه پیدا کند، چراکه سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیرساختی باعث خواهد شد تا تولیدکنندگان فولاد راحت‌تر بتوانند دست به تولید بزنند. به این ترتیب واجب‌ترین وظیفه دولتمردان سرمایه‌گذاری در بخش تامین انرژی برای صنایع و معادن است تا تولید و اقتصاد شکوفا شود.
* ظرفیت کم مخازن گازی کشور
در این خصوص یک کارشناس فولاد گفت: خوشبختانه ما در بحث گاز مشکلی نداریم، اما مشکل اصلی در اتلاف انرژی زیاد در بخش مسکونی است. متاسفانه مصرف ۱۳ برابر شده است؛ رقمی که بسیار بالاست و تولید نمی‌تواند پاسخگوی آن باشد.
بهادر احرامیان با اشاره به اتلاف انرژی و هزینه‌هایی که برای کشور دارد، گفت:
اول باید اتلاف انرژی را درست کرد و بعد به مباحث دیگر پرداخت. به طور تقریبی ۵۰ میلیون مترمکعب در روز مصرف می‌شود که چیزی حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب است و عدد کمی نیست. هرچند ایران در حوزه گاز توانمند است اما با توجه به اینکه تمام تمرکز روی گاز و مشتقات نفتی است، این مهم باعث شده که صنایع و معادن با مشکلاتی از قبیل کمبود گاز مواجه شوند؛ مشکلی که گفته می‌شود با روی آوردن به سمت زغال قابل حل است. حرکت به سمت زغال‌سنگ با توجه به افزایش پایدار قیمت جهانی این محصول می‌تواند بستری مناسب برای افزایش تولید توسعه و اشتغالزایی فعالان معادن زغال‌سنگ باشد. ضمن اینکه اگر تنوع مصرف انرژی بدهیم و از تک‌محصولی شدن دوری کنیم، زمستان دیگر مشکل کمبود گاز نخواهیم داشت؛ هرچند که بحث آلودگی این ماده معدنی مطرح است.
احرامیان با اشاره به اینکه مخازن گازی ظرفیت کمی دارند و ما به تدریج باید به سمت انرژی‌های جایگزین برویم، خاطرنشان کرد:
برای اینکه بخواهیم تولید را افزایش بدهیم باید از روش‌های مصرف گاز فاصله بگیریم، زیرا مخازن گازی جوابگو نخواهد بود. در این بین ما باید بتوانیم به یک جمع‌بندی برسیم که روش‌های دیگری هم هستند که می‌توانند به عنوان منبع انرژی برای افزایش تولید در نظر گرفته شوند.
این کارشناس فولاد سپس با اشاره به نگرش سنتی در سطح کشور و اهمیت تمرکز بر مخازن کوچک گازی ادامه داد:
امروز نوع نگرش به گاز مثل نگرش به سنگ‌آهن در بیست سال قبل است. در آن زمان توان بخش خصوصی را نادیده می‌گرفتند و حالا هم در مورد گاز وضع به این صورت است. این در حالی است که آنها پتانسیل بزرگی دارند و ما باید بتوانیم با کمک بخش خصوصی تولید را افزایش دهیم. در این بین پیشنهاد می‌شود که بر مخازن کوچک گازی تمرکز کنیم و راه را برای بخش خصوصی باز کنیم تا وارد این عرصه شود چراکه در آن شرایط است که می‌شود از ذخایر متعدد استحصال گاز داشته باشیم.